Yeşil Gece Reşat Nuri Güntekin romanlarından biridir. 1928’de yayınlanmaya başlamıştır. Akıcı bir Türkçe kullanılarak yazılan bu dil oldukça sadedir. Kararmış ve sadece yeşil renkli bir ışık ile aydınlığa kavuşmuş zihinleri yenilikçi düşünce bakımından ve bu gözle anlatan roman Cumhuriyetin ilk yıllarından Kurtuluş Savaşı’nı konu alır.
Romanın baş kahramanı Şahin Bey’dir. Şahinbey öğretmenlik yapar. Şahinbey öğretmenlik yaparken başından geçen olayların Yeşil Gece romanında konu alınır. Öğretmenlik zamanında oldukça yeniliğe açık olan Şahin öğretmen Modern Eğitim karşısında gerici cahil düşünen kesimle uğraşır. İstanbul’un kalbinden Anadolu’ya köylere gitmek isteyen Şahin Bey yetkililerle konuşur. Anadolu’ya sefalet ve anlaşılmayan bir fazla gericilik ile karşı karşıya kalır. Bütün farklı zorluklara göğüs geren Şahin Bey hayatı boyunca kendi Köyünün düşmanlar tarafından bilfiil işgal edilmesiyle durumlar büsbütün değişir. Düşman hareketlerini köydeki kişiler ile iş birliği yapmak gibi bir durumla sürdürmek isterler. Şahin Bey düşman kuvvetlerinin köyde iş birliği yapmak istediği insanlardan biri olur.
Şahinbey düşman kuvvetlerinin anlaşmasını kabul eder. Fakat ikili oynamaktadır. Çünkü hem düşman kuvvetlerini hem de Osmanlı Devleti’ne istihbarat olarak yardım eder. Şahinbey birçok iyi yardımı dokunur. Sonra düşman kuvvetleri haber sızdırmak için yanlarına aldıkları Şahin Bey’in ikili olduğunu anlarlar. Sonra Şahin Bey sürgüne gönderilir. Cumhuriyet kurulduktan sonra köyüne geri dönmeye çalışan Şahin Bey köylülerin düşmanca gözleri ile maruz kalır. Çünkü artık o işbirlikçi olarak ismi çıkmıştır. Şahin hoca kimseye doğrusunun anlatamaz o kadar üzülür ve o kadar kırılır ki Şahin Bey direkt Ankara’ya bir umut gider.
Reşat Nuri Güntekin
Reşat Nuri Güntekin Cumhuriyet dönemi edebiyatı aydınlarındandır. Çeşitli roman ve Öykü yazarlarındandır. Önemli eserleri Çalıkuşu Yeşil Gece ve Anadolu Notları’dır. Eserlerinde Anadolu yaşam tarzını ve toplumsal gelişimin göstergeleri mevcuttur. Geçiş aşamaları olarak Anadolu’da birçok eseri vardır. Zaten Cumhuriyet dönemi edebiyatı yazarı olduğu için yaşamış olduğu bütün geçiş eserlerini yazıya döktü. Toplumsal olarak değişmeye başlayan ve Cumhuriyetle beraber gelişen toplumlarda değişen ahlaki eserleri gelenekleri ve toplumsal konuları kendi kitaplarında yazar. 25 Kasım 1889’da İstanbul’da doğan Reşat Nuri Gültekin’in 7 Aralık 1956’da 67 yaşındayken Londra Birleşik Krallık da vefat eder.
Atatürk’ün yakın arkadaşlarından olan Reşat Nuri Güntekin Halit Ziya Uşaklıgil’e oldukça hayranlığı vardır. Reşat Nuri Güntekin öğretmendir, Anadolu’nun birçok yerinde öğretmen olarak görev yapmıştır. Ayrıca müdür olarak da görev yapmıştır. Öğretmenlik mesleği boyunca tiyatro eserleri yazan öğretmenlik mesleğini bitirdikten sonra 1. Dünya Savaşı zamanlarında tiyatro eserlerini yazdı, oynattı. 1. Dünya Savaşı sonlarına doğru da uzun hikayeler yazdı. Çalıkuşu adlı en ünlü romanını Reşat Nuri Güntekin’in ismini duyurması bakımından vakit gazetesinde 1922’de yayınlandı. Eski Ahbap 1917, Hançer 1920, Eski Rüya 1922 gibi romanları ile tiyatro eleştirileri yazdı fakat ona ün getiren roman Çalıkuşu oldu. 1931’de Maarif Müfettişi oldu. Dil heyetiyle beraber birçok işe imza attı. Anadolu’yu köyleri dahil baştan sona kadar karış karış gezdi ve müfettişlik yaptı. Bu durumdan ötürü Anadolu’daki yaşantıları birebir tüm romanlarında görebiliriz. Natüralist bir roman yazarı olarak Reşat Nuri Güntekin çalışmalarında Anadolu’yu baştan sona kadar gezerken elini analizlerden sonucu hazırlar. 1939’da Çanakkale Milletvekili olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne girdi.
Çanakkale milletvekilleri göreve 1946 ya kadar devam etti. 1941’de kızı Ela doğdu. 1947’de Cumhuriyet Halk Partisi’nin Ankara’da Ulus Gazetesi İstanbul temsilciliğini üstlendi ve burada memleket gazetesini yayınlamaya başladı. Daha sonra müfettişlik görevine geri döndü. Reşat Nuri Güntekin 1950’de UNESCO Paris’e gitti. Burada ayrıca ataşelik yapan Reşat Nuri Güntekin 1954’te yaşından dolayı emekliye ayrıldı. Ayrıldıktan sonra şehir Tiyatrosu’nda İstanbul’da piyesler yazmaya başladı. 1956’da akciğer kanseri teşhisi ile hastaneye kaldırıldı. 7 Aralık’ta vefat etti. Reşat Nuri Güntekin’in eserleri olarak romanları Gizli el, Çalıkuşu, damga, Dudaktan Kalbe, akşam güneşi bir kadın düşmanı, Yeşil Gece, Acımak, Yaprak Dökümü, Kızılcık Dalları, gökyüzü, Eski Hastalık, Ateş gecesi, Değirmen, Miskinler Tekkesi, harabelerin çiçeği, Kavak yelleri, son sıralar, kan davası gibi eserleri mevcuttur. Reşat Nuri Güntekin hikayeleri 1919’ da Rocid Bey, Eski Ahbap, 1923’te sönmüş Yıldızlar,1927’de Tanrı misafiri, 28’de Leyla ile Mecnun, 1930’da aşk mektupları ve boyun doğruluk olmak üzere birbirinden güzel eserler bırakmıştır. Reşat Nuri Güntekin’in piyes oyunları olarak 1920’de Hançer, 1922’de eski Rüya, 1925’te 3 oyun olarak ihtiyaç sahipleri-şemsiye Hırsızı ve gazeteci düşmanı, 1927’de taş parçası, 1928’de Yeşil Gece, İstiklal ve Hülleci, 1933’te Yaprak Dökümü, 1971’de eski şarkı, 1971’de Balıkesir muhasebecisi, 1953’te Tanrıdağı ziyafeti, 1954’te bir köy öğretmeni, Çalıkuşu, Kavak Yelleri olmak üzere sayısız piyesi vardır. Kendi romanlarından uyarlanan piyasaya tiyatro eserleri de ayrıca kendi yazmıştır. Gezi yazısı olarak Avrupa notları 2 ciltten oluşur. 1936’da yayınlanır ve 1. Cildi 1936’da İkincide 1966’da yenilenerek ya tekrar yapılmıştır.