Şair olarak tanıdığımız Cemal Süreya, gerçek adı Cemalettin Seber’dir ismini beğenmeyip değiştirmiştir. 1931 Yılında Erzincan’da doğan şairimiz 1938 yılında babasının sürgünü ile beraber Bilecik’e taşınmak zorunda kalmıştır. İlkokula başlamadan önce okumayı ve yazmayı öğrenen Süreya, sonrasında bir hastalığa yakalanmış ve bir yıl geç okula yazılmıştır. Annesi Gülbeyaz hanımın ölümünden sonra halasının yanına yani İstanbul’da yaşamını devam ettirmiştir.
Ortaokulda Dostoyevski ile tanışan şairimiz Karamazov Kardeşler romanının kendisi üzerindeki etkiyi şu şekilde yazmıştır “Aslında ikinci bir doğum tarihim de var ben, 1943 yılında Dostoyevski’yi okudum, ondan sonra hiç huzur kalmadı bende. Beni edebiyata, şiire iten şeylerde tuhaf bir şekilde en çok bir romancının, Dostoyevski’nin etkisini bulmaktayım” Demiştir ve şiir hayatına aslında nasıl başladığını bizlere anlatmıştır. Cemal Süreya şiir dili genel olarak imgesel ifadeleri sıkça kullanmıştır ve bununla beraber lirizmide sıklıkla kullanmıştır, bunun yanında şiir dilinde mizah ve ironiyi sıkça yapmıştır. Okulunu bitirdikten sonra birçok işte yer aldı en sonunda ise müfettişlikten emekli oldu toplamda 4 evlilik yaptı ve 10 Ocak 1990 yılında hayatı son buldu. Cemal Süreya’nın hayatı kısaca,
- Pazar Postası gibi dergilerde ve yine Yeditepe dergisi, Oluşum, Türkiye Yazıları dergisi, Politika, Yeni Ulus, Aydınlık, Saçak, Yazko Somut, 2000’e Doğru gibi dergi ve gazetelerinde eserlerinin yayımlanmasıyla tanınmış ve eserleri sergilenmiştir.
- İkinci Yeni şiir tarzında önde gelen şairlerinden birisi olarak popülerliği artmıştır.
- Kendine özgü söyleyiş biçimi ve aynı zamanda zengin birikimi ile, çarpıcı, diri imgeleri ile beraber ikinci Yeni şiirinin en başarılı eserlerini sunmuştur.
- Şiiri kurulu olan düzene karşı bir argüman olarak görmesi şiirlerinde bazı aralıklar ile bir isyan duygusunu hissettirmektedir.
- Konuşma diline yakın bir dil kullanmış olup eserlerini bu dil ile yazması, onu okuyucuya yaklaştırmıştır. Dil konusundaki tutumunu “Türkçeden bir kıl kopar, içinde güneşler, dünyalar, ırmaklar vardır.” cümlesiyle aktarmıştır.
- Papirüs dergisinde eserleri üç kez çeşitli aralıklarla yayımlamıştır.
- “Üvercinka” şiiri ile 1958 yılında Yeditepe Şiir Armağanı ödülünü almıştır. “Göçebe” ile 1966 yılında TDK Şiir Ödülünü almaya hak kazanmıştır.
- Cemal Süreya edebi kişiliği öncelikli olarak geleneğe karşıdır fakat gelenekten çok iyi bir şekilde yararlanmıştır. Cemal Süreya, halk şiiri ile beraber divan şiirinin imkanlarından yararlanarak tarihçi tutumdan uzak durmuştur.
Tüm bunların yanı sıra Cemal Süreya’nın aşk hayatı ve kişiliği oldukça merak edilen konulardan olmuştur. Tam bir aşk adamı olan Süreya’nın en büyük aşkı Tomris’ti çok büyük bir aşktı fakat âşık olduğu kadar öfkede çok fazlaydı. Bir gün bir tartışma sonucu tüm mektuplarını yırtarak aşkını kaybetti.
Aldığı Ödüller:
Cemal Süreya başarılı şiir hayatı ile beraber aldığı ödüller şunlardır,
- Üvercinka eseri ve aynı zamanda Arif Damar’la birlikte 1958 ‘’Yeditepe Şiir Armağanı’’ ödülünü aldı.
- Göçebe ile aldığı 1966 ‘’TDK Edebiyat’’ Ödülü almıştır.
- Güz Bitiği şiiri ile aldığı 1988 ‘’Behçet Necatigil Şiir Ödülü’’
Cemal Süreya’nın Eserleri
Cemal Süreya sadece şiir alanında değil hem deneme hem de eleştiri yazıları yazmıştır. Bunların dışında günlük, mektup, söyleşi, derleme, şiir çevirileri de bolca yapmıştır. Cemal Süreya şiir alanında yazdığı bazı eserleri çok popüler olsa da yine diğer eserleri çokça anılmaktadır.
Üvercinka
Türkiye’de modern şiir konusunda yeni bir soluk getirecek olan genç bir şairin 1958 tarihli ilk kitabıdır ve İkinci Yeni’ni sanatının kırılma noktalarından birisidir.
Göçebe
1965 tarihli kitabı eski uygarlıklardan Orta Çağ’a ve modern çağlara uzanıyor, günlük hayatla şiirin zamansız âlemi arasında dolaşarak sanatını anlatıyor.
Beni Öp Sonra Doğur Beni
1973 Yılında yayınlanan bu şiir kitabı derin sevda sözleri ile beraber kimsenin dokunamayacağı suçsuz coğrafyalardan bir çay bahçesinden manzaralara Cemal Süreya’nın geniş dünyasını ustaca resmettiği bir panorama.
Sevda Sözleri
1984 Yılında yayımlanan kitabı Üvercinka sonrasında yayımlanan Göçebe, Beni Öp Sonra Doğur Beni kitabı ve yine 1984 yılında yayımlanan Uçurumda Açan kitabı ile birlikte yayımlanmıştır
Güz Bitigi
1988 Yılında Sıcak Nal’dan bir gün sonra yayımlanan Güz Bitigi eseri melankolik güz havasını kışa tamamlar. Düzyazıdan şiire oradan da beyite ve şarkıya birçok ifadeyi birleştiren Güz Bitigi aslında tek bir şiir kitabıdır ve bu kitap Cemal Süreya’nın son ve evrensel şiir kitabı haline gelmiştir.
Düzyazıları
- Şapkam Dolu Çiçekle
- Günübirlik
- On üç Günün Mektupları
- 99 Yüz
- Gün / Üstü Kalsın
- Folklor Şiire Düşman
- Uzat Saçlarını Frigya
- Aydınlık Yazıları / Paçal
- Oluşum’da Cemal Süreya
- Papirüs’ten Başyazılar
- Günler
- Güvercin Curnatası
- Toplu Yazılar I: Şapkam Dolu Çiçekle ve Şiir Üzerine Yazılar
Deneme ve Eleştirileri
- Şapkam Dolu Çiçekle
- Günübirlik
- 99 Yüz
- Uzat Saçlarını Frigya
- Folklor Şiire Düşman
- Aydınlık Yazıları/ Paçal
- Oluşum’da Cemal Süreya
- Papirüs’ten Başyazılar
- Toplu Yazılar I ve II
Günceleri
999 Gün/ Üstü Kalsın (1981)
Mektupları
Onüç Günün Mektupları (1990)
Çocuk Kitapları
Aritmetik İyi Kuşlar Pekiyi (1993)
Söyleşi Güvercin Curnatası (1997)
Derlemeleri
Mülkiyeli Şairler (1966)
Yüz Aşk Şiiri (1967)