1919 senesinde Ceyhun Atuf Kansu hayatı İstanbul’da başlarken, 1978 yılı Ankara’da yaşamı son bulmuştur. Öğretmen olan annesi Müfdale hanımı, küçük yaşlarda kaybedince şair, o sıralarda devam eden Kurtuluş savaşında bulunan babasının yanına gönderilmek zorunda kaldı. Nafi Atuf bey, mecliste uzun yıllar Erzurum milletvekilliği görevini üstlenmiş aynı zamanda eğitmen olan aydın bir kişiliktir.
1932’de ilk 1938’de de Ankara Gazi Lisesi’nde Orta Eğitimini tamamlamıştır. 1944 yılında İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi bitirince, göreve çocuk hastalıkları uzmanı olarak başladı. Ankara’ya bağlı Altındağ ilçesinde, bir dönem poliklinik açıp, çocuk doktoru olarak hizmet vermeye başladı. Doktorluk görevini Ankara Etimesgut ilçesinde de yapmıştır. Bir dönem Ankara Numune Hastanesinde görevini yürütürken, tayini Turhal ilçesine çıkmıştır. Sanatçı Turhal’da tam 11 yıl görev yapmıştır.
Ankara’da 1959 yılında Şeker Fabrikası ile eş zamanlı olarak Şeker Şirketinde doktorluk yapmaya devam etti. Aynı süreçte Ankara’da radyoda yapmış olduğu söylemlerde Kurtuluş savaşı ve Mustafa Kemal’i topluma anlatırken tanındı.
İlk denemesinde Ceyhun Atuf Kansu Şiirleri 1938 yılında ‘’Filiz’’ adlı okul dergisinde çıkarmıştır. Amatörce başladığı şiir yazılarını daha sonraları ‘’Yücel, Millet, İstanbul’’ gibi dergilerde yayımlanmaya devam etti. Artık profesyonel olarak şiir yazıyordu. Şiirlerinde, dönemin toplumsal problemlerine ağırlık vererek yazdı.
Edebi Karakteri
- Şiirlerinde başlarda halk şiiri esintisi hissedilse ve hece ölçüsüyle yazılsa bile, Orhan Veli Kanık tesiriyle zamanla Ulusalcı şiirler yazmaya devam etmiştir.
- Yurdun dört bir yanına, doktorluk mesleği sayesinde, ulaşmış. Çok farklı kesimden insan gruplarıyla tanışmış. İnsanların yaşadıkları, zorlukları umutları eserlerine işlemiştir.
- Şair özellikle mesleği gereği çocukların duygularını eserlerinde geniş kitlelere duyurmaya çalışmıştır.
- Hüzünleri, acıları, umutlarıyla -bir çocuk doktoru olarak- sanatçı çocukları tüm saflığıyla şiirlerine yansıtmıştır.
- Şiirlerinde ana tema, insan ve insana duyulan sevgidir hoşgörüdür. Bu arada toplumsal özgürlük ve tabiattan da esinlenmiştir.
- Topluma önem verdiği için, eserlerinde Marksist anlayışı benimsemiştir.
- Daha çok, ezilen ve geri kalmış insan kitleleri ile ilgili, bilhassa çocuklar ve kaygıları eserlerinde yer almıştır.
- 1940 yılından sonra ürettiği tüm şiirlerinde, hece ölçüsünden uzaklaşıp serbest bir şekilde eserlerini yazmıştır.
- 1945 ve sonrası serbest ve Ulusalcı şiir tarzında eserler yazıp, ‘’Garipçiler Akımına’’ uzak kalmıştır.
- Ulusal sorunlar üzerine yoğunlaşıp Mustafa Kemal ve verdiği mücadeleler 1960 yıllarından sonra şiirlerine yansımıştır.
- Sanatçı şiirin dışında, çocuk kitapları, inceleme ve deneme yazıları da bulunmaktadır.
- Çocuklar için yazdığı masalları dergilerde yayımlanırken, yazdığı hikayelerde gazetelerde yayımlanmıştır.
Ceyhun Atuf Kansu Eserleri :
Çok yönlü bir kişiliği olan Ceyhun Atuf Kansu eserlerinde zaman, zaman doktorluk mesleğinin yansımalarını da görebiliyoruz. Fakat eserlerinde Ulusalcı yaklaşımdan da uzaklaşmadan sunumlar vermiştir. Çeşitli kaynaklardan topladığımız, eserleri liste halinde aşağıda sıralanmıştır.
Şiirlerinden Bazıları:
- Bir Çocuk Bahçesinde Bağbozumu Sofrası,
- Çocuklar Gemisi,
- Yanık Hava,
- Haziran Defteri,
- Yurdumdan,
- Bağımsızlık Gülü,
- Sakarya Meydan Savaşı,
- Buğday Kadın Gül
- Gökyüzü,
- Devrimcinin Takvimi
- Dünyanın Bütün Çiçekleri
- Çiçek Açmış Badem Dalı
- Küçük Bir Sabah Duası
- Havza Yollarında Mustafa Kemal
- Bekleyen Kadının Günü
- Tutuklamayın Ozanları
- Uyan Güzel Anneye
- Çağdaş Koçero
- Marmara Türküsü
- Güney Hastalığı
- Çaylar Kuyusu
Makale İnceleme ve Deneme :
- Tonguç’un Kitapları
- Atatürk Devriminin Temeli: Ya Bağımsızlık Ya Ölüm
- Hekimlik Andı
- Anayasa ve Yasalar
- Köy Öğretmenine Mektuplar
- Atatürkçü Olmak
- Devrimcinin Takvimi
- Sevgi Elması Cahilliğin ve Teknik Yetersizliğin Giderilmesinde Köy Enstitüleri Uygulamasından Çıkan Sonuçlar
- Cumhuriyet Bayrağı Altında: Yaşam Öykümde Devrim
- Cumhuriyet Ağacı
- Halk Önderi Atatürk
- Balım Kız Dalım Oğul
- Dram Kaynağı Olarak Söylev
- Halk Albümü
Hekimlikle İlgili Kitapları:
- Turhal Dolaylarında Çocuk Bakımı
- Anneler Soruyorlar
- Kasabalar ve Köylerde Çocuk Bakımı
Çocuk Kitapları :
- Sihirli Değnek
- Güneş Salkımı
- Söylevi Okurken
- Bir Kasabadan Resimler
- Tahir ile Zühre
- İyi İnsan Mehmet Ali
- Üvey Ana
Sanatçının ‘’ Eski Orman’’ şiirinin içeriği doğaya duyulan sevgi ve özlemi , onu özlenen sevgiliye benzetilerek kaleme alınmasıdır.
‘’Bir Çoçuk Bahçesinde’’ şiirinde ise şair geçmişe duyduğu özlemi çocukların gözüyle tatlı bir dille işlemiştir.
‘’ Yaramız’’ adlı eserinde şair, en yakınları, dostları hatta aşkları tarafından aldığı darbelere rağmen bağışlamayı bilmek gerektiğini, buna karşın insanın kendi hatalarını ve pişmanlıklarını bağışlamayacağını yazmıştır.
Doktor, şair ve yazar kimlikleriyle tanınan sanatçı, Türk Edebiyat dünyasına hediye ettiği pek çok esere karşılık çeşitli ödüllere layık görülmüştür. Bunlardan bazıları şöyledir.
‘’Sakarya Meydan Savaşı’’ adlı şiir kitabına karşılık, Behçet Kemal Çağlar Ödülü
1965 yılında ‘’Köy Öğretmenine Mektuplar’’ adlı eseriyle Türk Dil Kurumu Deneme Ödülü
‘’Bağımsızlık Gülü’’ eserine karşılık 1966 yılında Yeditepe Şiir Armağanı Ödülüne görülmüştür.
Ceyhun Atuf Kansu vefatından sonra ailesi tarafından unutulmamış olup, ölümüyle birlikte kitaplaşmamış eserleri derlendikten sonra bir ritüel haline gelen ve her sene düzenlenen, törenle bir şaire Ceyhun Atuf Kansu adı altında şiir ödülü olarak sunulmaktadır.