Sabahattin Kudret Aksal’ın eseri olan Gazoz Ağacı 1954 yılında yayınlanmıştır. Bu eser MEB 100 Temel Eser Listesinde yer almaktadır. Gazoz Ağacı özeti tavla ve pişti oyununda hep kaybedip kıraathanede bulunanlara gazoz ısmarlamak zorunda kalan adamın hikayesini anlatmaktadır. Sabahattin Kudret Aksal’ın ustalık eseri olarak anılmaktadır. Hikâye, kitabın sonunda yer almaktadır ve kitabın en uzun hikayesidir. Gazoz Ağacı öyküsü yazarın olgunluk zamanlarında kaleme aldığı bir eserdir. Eser yazarın öykücülükteki yeteneğini en iyi şekilde ortaya koymuştur.
Gazoz Ağacı Özeti
Bu kısımda Gazoz Ağacı özeti genel olarak anlatılacaktır. Mahalle, denize yakın bir konumdadır. Mahallede bulunan bakkalı çocukları kendisine çekmektedir. Sokaklar dar ve eski tahta evlerle doludur. Çocuklar bu sokaklarda birdirbir ve saklambaç oyunlarını oynamaktadır. Bakkalın hemen yanında Hacı Emin ‘e ait kahve ulunmaktadır. Bu kahve her zaman kalabalıktır. Gençler burada maça kızı, kaptıkaçtı ve pişpirik gibi oyunlar oynamaktadır. Mahallede bulunan kadınlar ise akşam beşe doğru yiyeceklerini alarak sahil kenarına inmektedirler.
Gazoz Ağacı olay örgüsü basit ve anlaşılır bir hikayedir. Hikâye şu şekilde başlamaktadır. Kahvenin karşısında bulunan pembe evde oturan kıza Aylak Saim âşık olmuştur. Bu durum mahallede hızlıca yayılmıştır. Saim, sürekli olarak kızı görmek için kahvede kalmaktadır. Sürekli olarak kahvede iskambil oyununu oynamaktadır ancak gözü daima kızda olduğundan dolayı oyunu hep kaybetmektedir. Oynan oyunları kaybeden Saim gazoz ısmarlamak zorunda kalmaktadır. Bu yüzden Saim’in adı Gazoz Ağacı olmuştur ancak kendisi takılan bu lakabı umursamamaktadır.
Saim, bir gün yolda giderken Melahat ile karşılaşmıştır. Heyecandan kıza sadece nereye diye sormuştur. Kız ise sadece eve cevabını vermiştir. Saim çok heyecanlı olsa da kıza onu çok sevdiğini ve onunla evlenmek istediğini söylemiştir. Olayın ardından Saim un fabrikasında çalışmaya başlamıştır. Saim’im tek istediği mahalleden taşınıp sevdiği kız ile birlikte düzenli bir hayat kurmaktır. Bu düşüncelerin sonunda Saim, Melahat’ı kaçırmıştır.
Saim ve kız bir apartman çatısında bulunan bir odalık eve yerleşmiştirler. Saim eşi Melahat ile düzenli bir hayata başlamıştır. Eve ait olan her şeye çok mutlu olmaktadır. Melahat, ona sıcak yemekler hazırlamaktadır ve gününü nasıl geçirdiğini sormaktadır. Karısı bütün gün Saim’i beklemekten başka bir şey yapmamaktadır. Gazoz Ağacı kitabı ile ilgili sorular hikâyenin bu kısmında cevap bulacaktır.
Saim ve Melahat bir gün birlikte gezmeye gitmiştirler. İkisi birlikte karı koca kalabalık bir cadde de kendilerini bulmuştur. Melahat bir mağazada bulunan mankenin üzerindeki kıyafete dalıp gitmiştir. Mahallede ayrılırken hep böyle kıyafetleri olacağını hayal etmiştir ancak kocası onun kıyafetlere bakmasına dahi tahammül edememiştir. Melahat, kocasının saklamış olduğu otuz lira ile kendisine elbise almasını istemiştir ancak kocası sinirlenmiştir ve o para ile sinemaya gitmiştirler. Melahat çok üzülmüştür ve sinemada ağlamıştır.
Saim kendisinin Melahat’a karşı olan aşkının artık zayıfladığını hissetmiştir ve bu aşk ona eskisi gibi heyecan vermemektedir. İkili arasında olan kavgalar artık Melahat’ı çok bunaltmıştır. Oturdukları mahalle içerisinde hiç tanıdığı yoktur. Saim, Melahat’ın yalnız başına dışarıya çıkmasına izin vermemektedir.
Melahat bir gün kapıyı açtı anda karşında bir genci görmüştür. Bu genç, altta bulunan terzi çırağıdır. Genç sigara içmek için onların kapısının önünde durmaktadır. Bu Genç, Melahat’tan sigara içtiğini ustasının öğrenmemesi için ricada bulunmuştur. Çırak artık zamanla her gün kapıya gelmektedir ve Melahat ile sohbet etmektedirler. Genç, Melahat’a abla demektedir ancak onu çok sevdiğini de söylemiştir.
Saim karsı Melahat’ta olan değişimlerin farkındadır. Bir gün aynı mahallede bulunan dostu Osman ile karşılaşmıştır. Osman ve Sim birlikte kahveye gitmiştirler. Gece yarısı olmasına rağmen Saim eve hala gelmemiştir. Evlendikleri zamandan beri Saim eve ilk olarak geç kalmıştır. Sim eve geldiğinde Melahat’a hiçbir açıklama yapmamıştır. Melahat eve neden geç geldiğini sormuştur. Saim geceyi eski mahallesinde geçirmiştir.
Gazoz ağacı özeti Melahat’ın evi terk etmesi ile son bulmaktadır. Melahat, Saim’i terk ederek başka bir adama gitmiştir. Saim’de evi boşaltarak eski mahallesine geri dönmüştür. Bir aşk hikayesinin sonu bu şekilde bitmiştir.
Gazoz Ağacı Konusu
Gazoz Ağacı konusu işi gücü olmayan insanların anlık yaşam olaylarını, aile içerisinde yaşamış oldukları sarsıntıları, ölüm, ihanet, çocukluk yılları ve ilerleyen yaşlardaki gözlemlerin sonucunu içermektedir. Gazoz Ağacı kitabında birçok benzer konu işlenmiştir. Kitap içerisinde yer alan önemli hikayeler,
- Bir Dostluk
- Hayriye Hanım
- Bizim Olan Çocuklar
- Çekirdek
- Gazoz Ağacı
Gazoz Ağacı İncelemesi
Eserde esas nokta olay örgüsünden ziyade anlatılan insanlardır. Olay örgüsü sade ve anlaşılırdır. Küçük ve sıradan herkes tarafından karşılaşılabilen bir öyküdür. Kahramanlar genç ve orta yaştan insanlardan oluşturulmuştur. Eşyalar eserde fazla betimlenmemiştir. Hikâyede üslup canlı tutulmuştur. Yazar küçük insanların yaşadıkları yalnızlık ve mutsuzluk üzerinde durmuştur.
Gazoz Ağacı incelemesi bu şekilde aktarılmıştır. Eser MEB 100 Temel Eser Listesinde bulunmaktadır. Hikâye türü kategorisi arasında yer almaktadır. Eserde mutluluk bazen başka bir mahallede bazen ise başka bir insanda aranmıştır. Okuyucunun rahat anlayabileceği bir olay öyküsüne sahiptir. Kitap içerisinde ön plana çıkan bir hikayedir. Yazar Türk hikayesinde anlatımıyla kendisine özgü bir yer edinmiştir.