En sevilen ve tüm dünyaca tanınan halk ozanlarından birisi olan Köroğlu hayatı ve eserleri, pek çok kişi tarafından merak konusu olmaya günümüzde de devam etmektedir. Bolu’da yaşamış olan bir halk ozanı olan Köroğlu Bolu’nun Dörtdivan ilçesinden olup, 16 yüzyıl halk şairleri arasında eserleri en çok bilinen ozanlardan birisi olarak nam salmıştır.
Köroğlu’nun doğum ve ölüm tarihleri bilinmemektedir. Bununla beraber Köroğlu babasının intikamını düşmanlarından almak için dağlara çıkmış ve bu açıdan yiğitliği ile herkesin hayranlığı kazanmış olan kişiliğinin yanı sıra, eserleri ile de herkesin gönüllerinde taht kurmuştur.
Aynı zamanda Köroğlu’nun Osmanlı İmparatorluğu 3.Murat döneminde, yani 1578 ile 1584 yılları arasında Osmanlı ordusuna katılarak İran Savaşlarında bulunduğu da tarihi belgelere göre söylenmektedir. Bolu Beyi’nden intikam almak için dağlarda yaşayan Köroğlu’nun şiirleri ise bunlara bağlı olarak özgürlüğün, kavganın ve haklı isyanının izlerini de taşımaktadır.
Köroğlu Kimdir?
Aynı isimle yazılan Köroğlu Destanı’nda ünlü halk ozanı, bir asker ve sonradan babasının intikamını Bolu Beyi’nden almak için dağa çıkan bir Celali eşkiyası olarak tanımlanmaktadır. Köroğlu’nu sevenlerin en çok araştırdığı soruların en başında gelen Köroğlu kimdir? sorusunun cevabına bağlı olarak Köroğlu, her şeyden önce Köroğlu cesur ve çok iyiliksever bir insan olarak bilinmektedir.
Türklerin geçmiş tarihinden gelen ve en sevilen destanlardan biri olan Köroğlu Destanı, günümüzde de aynı sevgi ve ilgiyle okunmaktadır. Köroğlu dağlarda yaşarken aynı zamanda yazdığı halk şiirleri ile de tanınmıştır. Sevilen halk ozanı Köroğlu’nun şiirleri doğa sevgisinin, özgürlüğün, kavganın, aşkın ve dostluğun izlerini taşımaktadır.
Halk şairi olan Köroğlu hakkındaki bilgiler, Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi’nde de yer almakta olup, adının ise Ruşen Ali olduğunu söylenmektedir. Yine Evliya Çelebi’nin yazdığına göre Köroğlu Yeniçeri ocağında olan bir asker ve aynı zamanda ünlü bir ozandır.
Köroğlu Edebi Kişiliği Nedir?
Ünlü halk şairi Köroğlu edebi kişiliği çerçevesinde, zulme karşı olan ve halkın sesi olan bir insandır. Köroğlu özellikle kahramanlık ve yiğitlik konularının geçtiği şiirleri ile tanınmıştır. Şiirlerini yazdığını dönemlerde etkin olan Divan Edebiyatı etkisinde kalmamış ve eserlerini sadece hece ölçüsü kullanarak ortaya çıkarmıştır.
Şiirlerinde aşk, doğa ve kahramanlık temalarını kullanmasının yanı sıra ölüm üzerine olan eserler de yazmıştır. Köroğlu yaşadığı dönemde halk hikâyelerine ve destanlara konu olmuş, namı her yere yayılmıştır. Köroğlu efsanesi İran, Türkmenistan, Kazakistan, Azerbaycan, Özbekistan, Kafkaslar ve tüm Balkanlarda bilinir hale gelmiştir.
Köroğlu Eserleri
16.yüzyılda yaşamış olan Köroğlu en ünlü halk ozanlarından birisi olup, yalın bir dille anlattığı şiirleri günümüzde de sevilerek hala daha okunmakta ve ünlü halk ozanı saygıyla anılmaktadır. Bu bağlamda Köroğlu eserleri şu şekilde sıralanmaktadır;
- Meydan Gümbür Gümbürlenir
- Hoylu’m
- Yiğit Olan Gümbür Gümbür Gürlesin
- Ay Yansın Ağalar Güneş Tutulsun
- Yiğitler Silkinip Ata Binende
- Kır-atım Meydan Yerinde
- Kimisi Pınar Başında
- Hemen Mevla İle Sana Dayandım
- Çar Köşe Fani Dünyada
- Eğer Kendülerde Erlik Var İse
- Benden Selam Olsun Bolu Beyine
- Tan Yeri Atmadan Şafak Sökende
- Yol Verin Dumanlı Dağlar
- Eğer Kendülerde Erlik Var İse
- Dinle Sözlerimi Han Oğlum Ayvaz
- Kimisi Pınar Başında
- Yürün Beyler Korkman Gününüz Doğdu
- Sağ Elde Kılınç Ettiğim
- Karşıdan Gelen Piyade
- Selam Verdim Selam Almaz
- Bizim İllerin Beyleri
- Siyah Kâküllerin Dökmüş
- Muhanetlik Etmek Değil Karımız
- Mert Dayanır Namert Kaçar
- Han Oğlum Ayvaz
Köroğlu Destanı
Ünlü halk ozanı Kör Köroğlu hayatı ve eserleri dâhilinde, Köroğlu Destanı da önemli bir yer tutmaktadır. Köroğlu Destanı; Altay, Azeri, Anadolu ve Türk halk öykülerinde ve destanlarında yer almakta ve dünya çapında bilinmektedir. Destanda yer alan Köroğlu kelimesi ise etimolojik olarak, kor ve oğul sözcüklerinin bileşimden türetilmişdir.
Kelimede yer alan Kor sözcüğü yeraltı, kör ve kor anlamlarına gelmektedir. Destana adını veren Köroğlu, aynı zamanda Koroğlu ve Goroğlu olarak da bilinmekte olup, Türk tarihinden günümüze kadar gelmiş olan en sevilen destanların arasındadır. Halk arasında anlatılan Köroğlu Destanı içeriğinde, Köroğlu’nun annesi Cembil Hatun ışıktan hamile kalmış ve hamileliği sırasında diri diri mezara gömülerek öldürülmüştür.
Destana göre Köroğlu, mezarda doğmuş ve annesinin sütünü içerek hayatta kalmıştır. Mezarda büyüyen Köroğlu’nun adı, bu yüzden kör ya da yeraltı anlamına gelmektedir. Köroğlu destanda anlatıldığına göre istediği zaman kurt şekline girerek, dolaşabilen bir karakterde olmaktadır.
Yaşar Kemal’in ünlü eseri Üç Anadolu Efsanesi ile günümüz edebiyatında yer edinen Köroğlu Destanı’nda ise yiğit ve cesur Ruşen Ali ile babası Yusuf’un, zalim Bolu Beyi ile olan kavgası ve mücadelesi anlatılmaktadır. Bu destanda Ruşen Ali’nin babası Yusuf, Bolu Beyi’nin yanında seyis olarak çalışmaktadır.
Atları çok seven Bolu Beyi, bu yüzden seyisi Yusuf’u yeni bir at almaya yollar ama seyis atı alıp gelince Bolu Beyi bu atı beğenmez ve ceza olarak Yusuf’un gözlerine mil çektirerek onu kör eder. Bunun üzerine Yusuf, oğlu Köroğlu’nu ve atı alarak Bolu’yu terk eder. Bundan sonra ise Köroğlu’nun babasının intikamını Bolu Bey’inde alma hikâyesi başlamaktadır. Böylelikle Köroğlu dağlarda yaşayarak, zalimlere karşı bütün hayatı boyunca mücadele edecektir.