Edebiyat tarihinde önemli bir yeri olan Oğuz Atay hayatı ve eserleri, pek çok kişinin en çok merak ettiği konuların arasında olmaktadır. Roman, tiyatro oyunu ve öykü dalında eserler veren Oğuz Atay, Türk edebiyat tarihinin en çok sevilen ve okunan yazarları arasında en üst sıralarda yer almaktadır.
Oğuz Atay eserlerinde insan ilişkilerini ve toplum kuralları ile çatışan kişilerin durumlarını sıklıkla yansıtmıştır. Oğuz Atay romanlarında ve öykülerinde isyan, intihar, hayatın anlamsız olması, toplumsal eleştiriler ve aydınlar hakkındaki eleştirilere sıklıkla yer vermiştir.
Oğuz Atay Hayatı
Oğuz Atay, 12 Ekim 1934 tarihinde Kastamonu’nun İnebolu ilçesinde doğmuştur. Oğuz Atay’ın babası Cumhuriyet Halk Partisi 6. dönem ve 7. dönem Sinop milletvekili, 8. dönem Kastamonu milletvekili ve ağır ceza yargıcı olan Cemil Atay’dır. Ünlü yazar ilkokulu ve ortaokulu Ankara’da okumuştur. Daha sonra 1951 senesinde Ankara Maarif Koleji’nden başarılı mezun olmuştur.
Liseden sonra ise İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi’ni bitirmiştir. Sevilen yazar Oğuz Atay hayatı boyunca mesleğinin yanı sıra, edebiyat alanında da aralıksız çalışmalarına devam etmiştir. Oğuz Atay 1957 ile 1959 yılları arasında askerliğini yaptıktan sonra Kadıköy Vapur İskelesi inşası sırasında kontrol ve tamir elemanı olarak görev almıştır.
Daha sonra ise bu görevinden istifa ederek, Yıldız Teknik Üniversitesi İnşaat Bölümü’nde öğretim görevlisi olmuştur. 1975 yılında Yıldız Teknik Üniversitesi’nde doçent olan Oğuz Atay, bu dönemde Topografya isimli mesleki bir kitap yazmıştır. Aynı zamanda yine bu dönemde pek çok dergi ve gazetede de ünlü yazarın makaleleri ve söyleşileri yayınlanmıştır.
Türk edebiyat tarihinin en önemli eserlerinden birisi olan Tutunamayanlar romanı ise Oğuz Atay’ı tüm Türkiye’ye tanıtan eseri olmuştur. Tutunamayanlar romanından sonra 1973 yılında ise Oğuz Atay Tehlikeli Oyunlar adlı romanını yayınlamıştır.
Oğuz Atay özellikle Tutunamayanlar romanı ile postmodern türünde roman yazan ilk Türk yazar unvanını elde etmiştir. Oğuz Atay ölene kadar bütün hayatı boyunca edebiyatla ilgilenmiştir. Bu bağlamda Oğuz Atay edebi kişiliği Türkiye’nin yanı sıra tüm dünyada takdir toplamıştır. Oğuz Atay 13 Aralık 1977 tarihinde, İstanbul’da hayatını kaybetmiştir.
Oğuz Atay Eserleri
Ünlü yazar Oğuz Atay eserleri, günümüzde de en çok okunan kitaplar arasında yer almaktadır. Tüm dünyada tanınan Oğuz Atay, Tutunamayanlar romanından elde ettiği başarıyı, diğer eserlerinde de her zaman göstermiştir. Tutunamayanlar romanından sonra Oyunlarla Yaşayanlar isimli tiyatro oyununu yazmıştır. Oyunlarla Yaşayanlar adlı eseri Devlet Tiyatroları’nda uzun süre sahne almıştır.
1975 yılında ise 1911 ile 1967 yılları arasında yaşamış olan hocası Profesör Mustafa İnan’ın hayatını anlattığı Bir Bilim Adamının Romanı’nı yayınlanarak, büyük ses getirmiştir. Tanınmış yazar Oğuz Atay’ın hayatı ve eserleri tüm dünyada merak edilir hale gelmiştir. Oğuz Atay Tutunamayanlar romanı ile 1970 yılında TRT Sanat Ödülleri yarışmasında Başarı Ödülü kazanmıştır.
Aynı zamanda Oğuz Atay hakkında TRT tarafından hazırlanmış olan ve Nilgün Eroğlu Maktav’ın yönettiği bir belgesel, 2002 yılında TRT ekranlarından yayınlanmıştır. Kastamonu Valiliği ise 2007 yılından itibaren, her sene ünlü yazar adına Oğuz Atay Edebiyat Ödülleri dağıtmaktadır. Oğuz atay romanlarında modern şehir yaşamında hayat süren bireylerin çektiği sıkıntıları, toplumsal ahlak bozukluklarını, kalıplaşmış düşüncelerin yanlış yönlerini yansıtmış ve postmodern edebiyat dalında unutulmayacak olan eserler ortaya çıkarmıştır. Oğuz Atay’ın eserleri toplumsal eleştirilerin yanı sıra mizah ve ironi de barındırmaktadır. Bunlara bağlı olarak Oğuz Atay’ın eserleri şu şekilde sıralanmaktadır;
Oğuz Atay’ın Romanları
- Tehlikeli Oyunlar – 1973
- Tutunamayanlar – 1984
- Eylembilim – 1998
- Bir Bilim Adamının Romanı – 1975
- Korkuyu Beklerken – 1975
Oğuz Atay’ın Tiyatro Oyunu
- Oyunlarla Yaşarken – 1985
Oğuz Atay Hakkında Yazılan Eleştiri Kitapları ve Makaleler
Oğuz atay hakkında pek çok makale ve eleştiri kitabı kaleme alınmış olup, bunlar sırasıyla şunlar olmaktadır;
- Türk Romanında Postmodernist Açılımlar – Yıldız Ecevit – İletişim Yayınları – 2001 – İstanbul
- Oğuz Atay Sözlüğü – Sefa Kaplan – Holden Kitap – 2021
- Ölülerle Konuşmak, Shakespeare’den Joyce’a Tutunamayanlar’da Edebi Miras Meselesi –Meltem Gürle – İletişim Yayınları – 2016
- Oğuz Atay’a Armağan – Türk Edebiyatının Oyun Bozanı – Yayına Hazırlayan: Handan İnci – İletişim Yayınları – İstanbul – 2007
- Oğuz Atay’da Aydın Olgusu – Yıldız Ecevit – Ara Yayıncılık – 1989
- Oğuz Atay’ın Dünyası – Tatjana Seyppel – İletişim Yayınları – 1989 – İstanbul
- Ben Buradayım – Oğuz Atay’ın Biyografik ve Kurmaca Dünyası – Yıldız Ecevit – İletişim Yayınları – 2005 – İstanbul
- Yapıtları ve Yaşamıyla Oğuz Atay – Hasan Uygun – Mavi Melek – 2010.
- Nabokov’dan Oğuz Atay’a Tutunamayanlar’da Solgun Ateş’ İzleri – Ramazan Gülendam, Bahadır Sürelli – Varlık – 2003
- Geleceği Elinden Alınan Adam – Oğuz Atay – Sefa Kaplan – Doğan Kitap – 2014
- Oğuz Atay İçin Bir Sempozyum – Handan İnci, Elif Türker – İletişim Yayınları – 2009
- Korkuyu Beklerken Gelenler: Oğuz Atay Öyküleri Üzerine Yazılar – Hilmi Tezgör – 2015
- Yer Değiştiren Gölge – Nurdan Gürbilek – Metis Yayınları – 1995
- Oğuz Atay: Romandaki Düşünce – Feridun Andaç – 2015