Uluç Reis, Halikarnas Balıkçısı (Cevat Şakir Kabaağaçlı) tarafından yazılmış bir romandır. Kılıç Ali Paşa ya da bilinen adıyla Uluç Reis’in hayatının anlatıldığı bu roman, tarihi ve biyografik elementler içerse dahi, hikâyeleştirilmiş olması nedeniyle bir roman olarak kabul edilmektedir. Bu roman, tarihi konulara ilgi duyan bireyler tarafından tercih edilen ancak yoğun tarihler içermediği için herkese hitap edebilen bir kitaptır.
Uluç Reis’in başından geçen olayları anlatan bu roman, net bir tarih bilgisi vermemektedir. Zira bazı eleştirmenlere göre bu eser tarihi olayları tam olarak işlememektedir. Bu sebepten ötürü tarih hakkında bazı bilgiler veren ancak genel olarak öyküye odaklı bir kitap olarak kabul edilmektedir.
Uluç Reis Özeti
Halikarnas Balıkçısı tarafından yazılan Uluç Reis romanı, başarılı bir denizci olan Kılıç Ali Paşa’nın öyküsünü anlatmaktadır. Uluç Reis kitabını okumak isteyen bireyler, ilk olarak kitabın özetini incelemek ve kitabın kendilerine hitap edip etmediğini öğrenmek istemektedir. Uluç Reis özeti şu şekildedir:
Anadolu topraklarının kıyılarında bulunan adaların pek çoğu işgal edilmişti. İşgalci Sen Jan şövalyeleri, Türkleri öldürerek sevap işlediklerini düşünürdü. 1557 yılında Sen Jan şövalyelerinden oluşan 5 işgal gemisi Türkleri öldürmek için Malta’dan yola çıkmıştı. Denizde karşılaştıkları bir Türk gemisini işgal ederek Recep Hamza Reis kaptanı öldürdüler. Türklere gözdağı verebilmesi için öldürdükleri kaptanı geminin yüksek bir kısmına astılar. Recep Hamza kaptanın gemisini uzaktan gören Uluç Ali kaptanın gözcüsü, hemen kaptanına durumu bildirmişti. Uluç Ali kaptan, hemen 4 gemi ile yola koyulmuş ve Sen Jan şövalyelerine doğru gitmişti. Saatlerce süren savaşın ardından Uluç Ali kaptan zafer almış ve kadırgaları ele geçirmişti.
San Jen şövalyelerinin işgalleri nedeniyle kocası öldürülen bir Emeri Kadın, bir çocuk doğurur. Kızının adını Perçim koyan kadın, kısa bir süre sonra vefat eder. Perçim, anne ve babası olmadan yaşamak zorunda kalır. Köylüler Perçim’e bakmayı kabul etmiştir. Perçim, 17 yaşına geldiği zaman Lesos Adası’nın uşağı tarafından kaçırılır, ancak Perçim’in hayatı öğrenilince adanın valisi Perçim’i uzaklara götürmesini ve izini kaybettirmesini söyler.
Uşak, hemen Perçim’i yanına alır ve adadan uzaklaşır. Birlikte yerleştikleri alanda uşak herkese Perçim’in kocası olduğunu ancak Perçim’in akıl sağlığının pek de yerinde olmadığını söylemektedir. Perçim, uşağı sevmemekte ve ona yakınlaşmayı reddetmektedir. Her gece kendi başına ormanda dolaşmaya çıkan Perçim, bir dün dolanırken Türk gemisinden inen Ali’yi görür ve etkilenir. Gizlice konuşmayan başlayan Perçim ve Ali, her gün buluşur. Perçim artık Ali’den hamiledir. Perçim, bir gün Ali’nin öldürüldüğünü görür ve hüzünle doğan çocuğuna Ali ismini koymakta karar kılar. Ancak Perçim de kısa bir süre sonra vefat eder.
10 yaşına gelene kadar uşağın eziyetlerine maruz kalan Ali, bir gece kayığa atlayarak kaçar. Kayıkta uyurken birden Murat Reis’in gemisiyle karşılaşır ve yaşadığı tüm eziyetlerden kurtularak yeni bir hayata başlar. Tüm hayatını iyi bir denizci olmak için geçiren Ali, bir gün keşfe çıkar ve bilinen bir İspanyol korsanının gemisini görür. Hemen mürettebata haber verir ve gemiyi ele geçirirler. Her geçen gün denizcilikte farklı bilgiler edinen Ali, iyi bir denizci olma yolundadır.
Donanımlı hale gelen Ali, kimi zaman zaferler kazanmış, kimi zaman ise esarete düşmüştür. Uluç Reis’in hikâyelerinin anlatıldığı bu kitap, 4 farklı bölümden oluşmaktadır. Kitabın bölümleri dönüm noktaları ve kronolojik olaylara göre birbirinden ayrılmaktadır.
Uluç Reis Konusu
Halikarnas Balıkçısı’nın en iyi eserlerinden biri olan Uluç Reis, Türk edebiyatının önemli romanları arasındadır. Uluç Reis konusu, gerçekte yaşamış bir Türk denizcinin başından geçen olaylar etrafında şekillenmektedir. Uluç Reis’in yaşam hikâyesini tarihi ögeler ve hikâyesel anlatımlar ile bir araya getiren Halikarnas Balıkçısı, Osmanlı dönemindeki denizciliği anlamak isteyenler için oldukça önemli bir eser bırakmıştır.
Uluç Reis, en alt sınıftan üst mevkilere gelmeyi başaran bir denizcidir. Hayatında pek çok olumsuzluk yaşamasına rağmen pes etmeyen ve zorluklara göğüs germeyi başaran Uluç Reis, uzun uğraşlar sonucunda kölelik ile başladığı bu macerayı kaptan-ı derya olarak bitirmektedir.
Uluç Reis İncelemesi
Uluç Reis romanını okumak isteyen veyahut kitabı okuyan ancak iyi bir analiz gerçekleştirmek isteyen bireyler, Uluç Reis incelemesi araştırması yapmaktadır. Uluç Reis isimli roman, pek çok açıdan incelenebilmektedir. Aşağıdaki listeye göz atarak bu roman hakkında önemli detayları öğrenebilirsiniz.
- Uluç Reis kitabının ilk yarısında hikâyelere ağırlık verilmektedir. Zira kitabın ilk yarısında öykü tarzı bir anlatım benimsenmektedir.
- Uluç Reis kitabının son yarısında ise yazar Halikarnas Balıkçısı daha resmi bir anlatım tarzını benimsemiş ve romanın kalanına bir makale yazar gibi devam etmiştir. Zira kitabın son bölümlerinde pek çok tarihi kayıttan alıntılar yapılmış ve hikâyelerden uzaklaşılmıştır.
- Kitapta hem roman hem de tarihi yazı tarzlarına dair izler görülmektedir. Bu nedenle pek çok eleştirmen, bu kitabın tarihi bir roman olduğunu belirtmektedir.
- Kitabın hikâye gibi işlenen kısımlarında olaylar sürükleyici bir şekilde anlatılmıştır. Okuyucuların kolayca anlayabilmesi için zor olmayan bir dil kullanılmıştır.
Uluç Reis, Halikarnas Balıkçısı en iyi kitabı olarak değerlendirilen ve tarihi olaylara ilgi duyan okurların seveceği türden bir romandır.