Zeki Ömer Defne Çankırı ilinde doğmuştur. Eğitim hayatı Çankırı’da bulunan Ertuğrul İptidaisi ve İdadisinde başlamıştır. Şair daha sonrasında Ankara’da bulunan İlköğretmen Okulunu bitirmiştir. İstanbul Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı bölümü ile eğitim hayatını tamamlamıştır.
İstanbul’da bulunan Kabataş ve Galatasaray gibi Türkiye’nin en değerli eğitim kurumlarında öğretmenlik yapmıştır. Bu okulların dışında Alman Lisesi’nde ve Şişli Terakki Lisesi’nde de öğretmenlik yapmıştır. Kastamonu ilinde ise Türkçe ve edebiyat öğretmenliğinin yanında yöneticilik de yapmıştır. Harp Akademisi bünyesinde ise edebiyat öğretmeni olarak görev almıştır. 1969 yılında ise öğretmenlikten emekli olmuştur. Şair emekliliğinden önce Galatasaray Lisesi’nde görev yapmaktaydı.
Zeki Ömer Defne hayatı ve eserleri incelendiğinde ilk şiirinin Çankırı’da bulunan Hak Yolu adlı gazetede 1923 yılında çıktığını görmekteyiz. Sonrasında şair şiirlerini birçok dergide yayımlamıştır. Bu dergiler,
- Çınaraltı
- Ün
- Hareket
- Şadırvan
- İstanbul
- Esi
- Çağrı
- Galatasaray
- Varlık
Şairin, şiirleri 1970 yıllarda daha çok Varlık dergisinde yayımlanmıştır. Öğretmenlik mesleği onun hayatında önemli bir yer tutmaktaydı. Yaşamının son zamanlarında dahi eğitimci ruhundan bir şey kaybetmemiştir. Öğretmenlik mesleğinin yanı sıra müdür olarak da eğitime katkı sunmuştur. 1992 yılının aralık ayında vefat etmiştir.
Zeki Ömer Defne Edebi Kişiliği ve Eserleri
Zeki Ömer Defne Şiir Anlayışı genel olarak saz şiirlerinin özelliklerini göstermektedir. Şair manzumelerinde daha çok yurt güzelliklerine değinmiştir. Manzumelerinde ise yurt güzelliklerini yerli motifleri kullanarak anlatmıştır. Şairin kendine has güzel bir dil anlatımı bulunmaktadır. Bunların dışında şairin serbest ölçü denemeleri de bulunmaktadır. Bazı şiirlerinde ise şair günlük olarak gerçekleşen olaylara yer vermiştir.
Şairin şiirlerini şekil bakımından incelediğimizde yarım kafiyeyi sıkça kullandığını ve şiirlerinde rediflere yer verdiğini görmekteyiz. Türk halk edebiyatından şair bolca esinlenmiştir. Halk şiirine elbette şairin katkıları da olmuştur.
Zeki Ömer Defne güçlü bir anlatıma sahip bir şairdir fakat şiirleri ancak 1970 yıllından başlayarak kitaplaşmaya başlamıştır. Şair daima Anadolu’yu şiirlerinde ana tema olarak seçmiştir. Şiirlerinde yapmış olduğu yurt güzellemeleri onun Türk edebiyatında tanınmasını sağlamıştır. Şair birçok ili ve kasabayı şiirlerinde tanıtmıştır. Bu kasabalar ve iller,
- Erzurum
- Eğin
- Ilgaz
- Isparta
- Bursa
- İstanbul
- Konya
Zeki Ömer Defne Türk edebiyatında yer edinmiş büyük bir şairdir. Şairin birden fazla şiir kitabı bulunmaktadır. Günümüz Türk edebiyatına yakın bir anlayışla şiirlerini kaleme almıştır. Bunun dışında şair Dede Korkut Hikayeleri üzerine de edebi olarak araştırmalar yapmıştır. Şairin şiir kitapları,
- Denizden Çalınmış Ülke
- Sessiz Nehir
- Kardelenler
- Ilgaz
- Orta Anadolu
- Ziller Çalacak
Denizden Çalınmış Ülke şiir kitabı şairin en önemli şiir kitabıdır. Şairin bu şiir kitabı hala günümüz şiir okuyucuları tarafından büyük ilgi görmektedir. Bu şiir kitabı birçok güçlü ve önemli şiirleri bünyesinde toplamıştır. Bu durum şiir kitabının ön planda olmasını sağlamıştır. Şiir kitabı halktan beslenerek kaleme alınmıştır. Cumhuriyet devrine damga vurmuş bir şairdir. Eser 1971 yılında Millî Eğitim Bakanlığı yayınları arasında yerini almıştır.
Zeki Ömer Defne ve Cumhuriyet Dönemi
Zeki Ömer Defne hayatı ve eserleri arasında Cumhuriyet dönemi ile bağlantıları olduğu görülmektedir. Şiirlerini büyük bir titizlikle kaleme almış bir şairdir. Zaman içerisinde yayımladığı şiirlerde değişikliğe gittiği de görülmektedir. Bazen şiirlerinin başlıklarını bazen de kelimelerde ve dizelerde değişiklik yaptığı görülmüştür. Gerekli gördüğü durumlarda ise şair şiirlerinde eklemelerde bulunmuştur.
Birçok şair onun halk şiirine yeni bir anlayış getirdiğini söylemektedir. Nitekim gerçek bir Türk şairidir. Şair şiirlerini yayımlamadan önce birçok kez incelemelerde bulunmuştur. Şiir başlıklarına baktığımızda ise memleketin ve Cumhuriyet’in izlerine rastlanılmaktadır. İçinde bulunduğu Cumhuriyet ve memleket coşkusunu şiirlerine yansıtmıştır.
Şairin işlediği temalardan da Cumhuriyet şairi olduğu anlaşılmaktadır. Şiir türü ile Türk edebiyatında yer edinen şairin çok fazla düz yazı eseri bulunmamaktadır. Diğer Cumhuriyet şairlerden onu ayıran özeliği eğitim hayatının içerisinde var olmasıdır. Eğitici ruhu onun şiirlerinde de yer edinmiştir. Serbest şiir denemesi de Cumhuriyet dönemi şairi olduğunun kanıtıdır. Zeki Ömer Defne Şiir Anlayışı toplumsal konularla birleşmiştir.
Zeki Ömer Defne ve İşlediği Şiir Temaları
Zeki Ömer Defne şiirlerinde çoğunlukla aşk, yaşam sevinci, yaşlılık, yalnız kalma, ölüm, tabiat olayları ve geçmiş konular üzerine temalar seçmiştir. Bu temaların yanı sıra şair şiirlerinde tarihe, memlekete dair konulara, eğitime, yoksulluğa, sosyal adaletsizliğe, siyasete, geleneklere, dini ve kültüre ait unsurlara yer vermiştir. Şair gerçek bir Anadolu çocuğu olarak karşımıza çıkmaktadır. Aynı zamanda şair Cumhuriyet döneminin genç öğretmenleri arasında da yer almaktadır.
Memlekette var olan akımlara ve Anadolu Hareketi’ne karşı şair kayıtsız kalmamıştır. Edebiyat tarihinde o Anadolu ve doğa betimlemeleriyle öne çıkan bir şair özelliği göstermektedir. Dede Korkut Hikayeleri adına yaptığı edebi olarak araştırma ise Türk Dil Kurumu tarafından basılmıştır. Son şiirlerini ise şair Varlık adlı dergide yayımlatmıştır. Şair, Türk Kültürüne Hizmet Vakfı’ndan 1991 yılından ödül almıştır.
Zeki Ömer Defne hayatı ve eserleri toplum tarafından hem olumlu hem de olumsuz olarak eleştiri almıştır. Toplum tarafından onun hak ettiği değerin tam olarak ona verilmediğini düşünenlerde bulunmaktadır. Şair Cumhuriyet dönemi özelliklerini şiirlerine titizlikle yansıtmıştır. Onun sahip olduğu memleket aşkı şiirlerinde göze çarpmaktadır. Günümüzde halen adından sıkça bahsedilen bir şairdir. Bu durum üzerinde yazdığı şiirlerinde etkisi bulunmaktadır.