Serisi olan bir kitabın 3.eseri olarak bir seri halinde okuyabileceğiniz bir romandır. İkinci ve 3. Bölümleri aşırı tepki alması sonucuyla yazılmayan bir eserdir. Ölü Canlar kadrosunda diğer romanlarından karakterlerde bulunur. Ölü Canlar Aslında Ukrayna asıllı Toprak sahibi bir ailenin çocuğunu konu alır. Nikolay vasilyeviç Gogol ilk cildini 1842’de yapmıştır ama bitirememiştir.
Romanın konusu kendisine başka bir taraf tarafından öneri üzerine üç cilt olarak tasarlanmıştır. Aslında Dante İlahi komedyası olarak örnek alınarak yazılan bu romanda ustaca yergiler ve tasvirlere yer verilmiştir. Bu da romanın daha kapsayıcı ve olmasına sebebiyet göstermiştir. Çeviri bir eser olmasının yanı sıra Rusça yazılan bu romanda mizahi unsurların bulunduğu gözlerden kaçmayan bir detaydır. Tarzı esprili ve yergili bir dil ile anlatım mevcuttur.
Olayları gözleyip izleyen ve takip eden yazar betimleyici anlatım okuyucusuna olayı tasvir eder anlatan kişi 3. Tekil bir şahıs olması ile beraber o kavramıyla anlatılır.
Ölü Canlar Özeti
Küçük güzel bir arabayla bir misafir gelmiştir. Gelen kişi Pevol No İvanoviç Çiçikov’ tur. Bu kişi kendisini danışman olarak tanıtmış Çiftlik sahibi ve iş için yolculuk eden birisi olarak köylülere kendisini göstermiştir.
Kendini üniversite Danışman olarak anlatan bu kişi ileri gelenleri ile tanışıp Vali polis memuru gibi üst düzey mevkide olan insanlarla sohbet etmiştir. Bu insanlara karşı gayet kibar ve kendini üst mevkide birisi olarak göstermiştir. Katıldığı her konuşmada ilgi çekici konuşmalar yapmayı başarmış ve insanların ilgi odağı haline gelmiştir. İnsanların zaaflarını kolay kullanır ve onları duymak istediği tatlı sözleri fısıldar insanları mutlu eder bu özelliği insanlarda güven duygusunun oluşmasını tetikler.
İnsanlara karşı son derce kibar ve naziktir ama görüntüsü altında yatan başka bir kişi vardır. İnsanlarla hoşça vakit geçirip yemeklere davet edilmesi üzerine insanların güvenini ve ilgisini kazanmıştır. Diğer insanların kendini daha farklı tanıtan bu kişi insanların özellikle de Soylu insanların güvenini kazanır.
Çiftlik sahibi Manuella Ailesi ve Sabo ile yakın ilişkiler kurmuş olan bu kişi onların evlerinde vakit geçirmiş onlarla uzun saatler sohbet etmiştir. Çok iyi izlenimler bırakmayı başaran bu kişiyi Manuella Ailesi üzerinde güzel kazanımlar elde etmiştir. Bazı sorular sonra bu kişi çalıştığını ve çalışan kölelerden kaç kişi öldüğü sorunu sormuş insanları şaşırtmıştır. Manuella Ailesi ölen köle sayısı hakkında fazla bilgi sahibi olmadığını ve çok sayıda kişinin öldüğünü söylemiştir.
Manuella Ailesi bu soru karşısında oldukça şaşkın bir tavır göstermiştir. Manila ölen kişilerin tam sayısını istediğinin neden böyle bir soru şeklinde yönelttiğini merak etmiştir. Ölen köylü kölelerini bu gösterişli adam satın almak istediğini söyleyecektir. Bu teklif karşısında çok şaşırmıştır ama dostu bu teklifini çok anlamsız bulmuştur.
Ölmüş kölelerin evraklarını küçük bir miktar para üzerinde anlaşıp satışını gerçekleştirmiştir. Çiçikov’un ölü satın alması o köyde yaşayan insanlar tarafından oldukça ilginç olarak karşılanmıştır. Birçok tartışmanın fitilini ateşleyen bu olay sonrasında Çiçikov hakkında bazı olaylar konuşulmaktadır. Halbuki Çiçikov Rusya’ yı karış karış gezerek ölü kölelerin ölüm belgelerini satın almak ile beraber bu belgelere mevcut olmayan mülklerin Rehine olarak koyarak karşılığında para alır ve bu kişi tam olarak bir dolandırıcı ve sahtekârlık yapan bir insandır. Toprak sahipleri tarafından bu alışverişten memnun olarak gözükmelere ilk başta doğal karşılansa da daha sonradan işin aslı ortaya çıktığı zaman Toprak sahipleri bu kişiye düşman olabilir. Ölmüş olan kişilerin belgelerini satarak küçük bir Mevla da olsa kazanç elde edilen kişilerin keyifleri yerindedir. Çiçikov ise bu olayı artık bir düzenek haline getirilmiş ve gitmiş olduğu köydeki bilgileri iyi bir şekilde toplayıp analiz ederek ölü insanların belgelerini satın almaktaydı.
Tatlı dilli ve giyinişi bakımından hoş görünen bu insan insanların dikkatini çekebilecek nitelikteydi. Üniversite mezunu gibi görünüp ve önemli bir işle insanları dolandıran bu kişi bir salon takımı gibi giyiniyordu. Bu durum da insanların arasında daha cazip bir kişilik olmasın da önem kazanıyordu. Varlıklı ailelerin evlerine davet edilip siyaset ardından ölü köle satın alması hem onun işine yarıyordu.
Hem de karşı tarafı güzel bir şekilde para kazanmasına sebep oluyordu. Çiçikov bulunduğu kentte o kadar çok beğenilip sevilmiştir ki ayrılık gitmek hiç içinden gelmemiştir. Gittiği her toplada toplantıda kendisine sevgi sözleri duymuştur. Bir gün uçsuz bucaksız Rusya’da gezerken hayran olmuş olduğu bir Çiftlik görülecek ve bu Çiftliğin sahibi ile tanışmak için can atacaktır.
Teknik yüksek okul mezunu Çiftlik sahibi birisidir. Topladığı köylülerle toprağını köylülerle paylaşmış olan bu kişi aldığı eğitim ile beraber köylülere eğitmiş ve onların kazançlarına ortak olmuştur. Bu kişi son günlerde almış olduğu verimli düşüşte olduğunu görmesi ile beraber işlerden de elini eteğini çekmiştir.
Hayattan sıkıldığını bir çiftlik sahipleri ile tanışmaları ve onların elindeki canlıların belgelerini satın aldığından bahsetmektedir. Bir gün çiftlik sahibi olmak olan tek hayali Çiftlik sahipleri Eğitimi ve işten anlayan insanlar olduklarını gözlemlenmektedir. Bunun yanında kölelerin belgelerini satın almaya devam etmektedir. Ancak ölü insanları canlı yaşıyor gibi göstermeyi de ihmal etmemektedir.
Bu bir sahtekarlık belgesi olarak ileride gün yüzüne çıkacaktır. İleride Çiçikov hapse atılacaktır. Birisinin teklifini kırmayıp içeriye gire Çiçikov’un hapisten çıkarılacaktır. Ahlaksızlık konusunda ülke oldukça karışık bir hal almaya başlamıştır. Rüşvet alma veya bir insanın hakkına gasp etme gibi şeyler ülkede rahatlıkla yapılır hale gelmiştir. Sahtecilik ve namussuzluk karşısında da ayaklanmak gerektiğini gösteren bir kitaptır.