Cahit Sıtkı Tarancı 4 Ekim 1910 yılında Diyarbakır ilinde dünyaya gelen Türk şairi, yazar ve bunların yanı sıra çevirmendir. Diyarbakır ilinde dünyaya gözlerin açan şair, o dönemin oldukça saygın Pirinçcizadeler soyadına sahip ailesinin bir üyesidir. Cahit Sıtkı Tarancı hayatı ve eserleri Cumhuriyet dönemi edebiyatı çerçevesinde gelişim göstermiştir. Diyarbakır’da ilköğretim eğitimini tamamlayan şairin, lise hayatı Kadıköy de bulunan Saint-Joseph Fransız Lisesinde tamamlamıştır. Ortaöğretim tahsilini ise Galatasaray Lisesinde bitirerek çevirmenlik hayatının ilk aşamasına geçmiştir.
Çevirmenlik yapmaya 1944 yılında başlayan şairin bu anlamda çalıştığı ilk yer Ankara Anadolu Ajansı’dır. Daha sonra Toprak Mahsulleri Ofisi ve Çalışma Bakanlığı tarafından görevlendirilerek çevirmenlik hayatına devam etmiştir. 1954 yılında talihsiz bir şekilde felç geçiren şairin tedavisi Viyana da gerçekleştirilmiştir. Burada bulunan hastanede tedavisinin yapılması sonucunda 12 Ekim 1956 yılında zatülcenpten nedeni ile vefat etmiştir.
Cahit Sıtkı Tarancı Ailesi ve Çocukluğu
Cami Kebir Mahallesi’nde, 4 Ekim 1910 yılında gözlerini açan Cahit Sıtkı Tarancı Kürt kökenine sahip bir aile de büyümüştür. İsmi doğduktan sonra büyükbabası Hüseyin Cahit tarafından verilmiştir. Ailesi oldukça saygın ve soylu olan şairin asıl meslekleri pirinç ziraati ve ticaretidir. Bu neden ile ‘’Pirinçcizadeler’’ soyismini almışlardır. Cahit Sıtkı Tarancı’nın hayatı Diyarbakır çevresinde şekillenmiştir.
1934 yılında Soyadı Kanunu ile birlikte aile yapısının Arif Efendi ve Bekir Sıtkı Bey’in soyundan gelenler şeklinde ayrılması nedeni ile, Cahit Sıtkı Tarancı ve ailesi çifti anlamına gelen ‘’Tarancı’’ soyismini almışlardır. Çocukluğunda ailesinin yanında kalmayı tercih eden şairin fiziksel özelliklerine bakıldığında, kısa boylu, kibar, dar göğüslü olduğu belirtilmiştir. Aynı zamanda ise belirgin yüz hatlarına ve koyu kahverengi bir saç rengine sahiptir.
Cahit Sıtkı Tarancı Eğitimi
Cahit Sıtkı Tarancı öğretim hayatının ilk aşamasını Diyarbakır ilinde bulunan Nümune-i Terakkî-i Hamidî Mekteb-i İptidâî’sinde başlamıştır. Burada ilköğretim hayatının ikinci yarısına Mekteb-i Sultani’nin iptidai bölümüne giderek tamamlamıştır. Bu bölümde ‘’üstün başarı’’ ünvanı alarak mezun olmuştur. Babası tarafından ilkokul hayatının bitmesinin akabinde vali olması istenmiştir. Bu aşamada geçirmiş olduğu olaylar çerçevesinde Cahit Sıtkı Tarancı’nın hayatı değişmeye başlamıştır. İlk olarak bu değişme İstanbul’a ilköğretim eğitimini tamamladıktan sonra gönderilmesi şeklinde oluşmuştur.
İstanbul da 1927-1928 yıllarında lise öğretimine devam eden şair, Kadıköy de bulunan Saint-Joseph Fransız Lisesinde eğitim hayatına devam etmiştir. Burada eğitim görülen Ziya Osman Saba ile tanışan şair, ortaöğretim dönemine Galatarasay Lisesinde tamamlamıştır. Cahit Sıtkı Tarancı şiirleri ve fikir dünyasının edebi anlamda genişlemesi lise dönemlerinde olmuştur. 1931 yılında lise öğretimini tamamlayan şair, Mülkiye Mektebi’ne yatılı olarak devam etmiştir. Cahit Sıtkı Tarancı hayatı ve eserleri bu dönemde şekillenmiş ve tanınmaya başlamıştır.
Cahit Sıtkı Tarancı Mesleği
Pirinçcizadeler soy ismine sahip olan ailesinin, pirinç ziraati yapmış oldukları dönemdeki zararlarının artmasına bağlı olarak maddi durumları bozulmuştur. Bunun üzerine eğitim dönemde Cahit Sıkı Tarancı ailesinden herhangi bir maddi destek alamayınca, Sümerbank bünyesinde yapılan bir sınava katılarak memuriyet mesleğine başlamıştır. Cahit Sıtkı Tarancı şiirleri bu dönemde oluşmuştur. Cumhuriyete bu dönem içerisinde hikayeler ile yazmaya başlamıştır. Karabük bünyesinde yer alan bir fabrikaya gönderilmesi üzerine memuriyet görevine bir yıl daha devam ettikten sonra istifa etmiştir. Daha sonra Eminönü’ne giderek babasının yanında ticaret işlerini yürütmek üzere çalışmaya başlamıştır.
1944 yılının son zamanlarına doğru ticaret defterlerini tutmayı bırakmış ve Ankara’ya gitmiştir. Burada edebi şahsiyetinin kazanmasına vesile olan Anadolu Ajansı bünyesinde mütercimlik yapmaya başlamıştır. Cahit Sıtkı Tarancı hayatı ve eserleri bu dönemde şekillenmeye başlamıştır. Mütercimlik vasfı ile çalışmaya Toprak Mahsulleri Ofisi’nde devam etmiştir. Daha sonra Çalışma Bakanlığı kadrosunda mütercim olarak kabul edilmiştir.
Cahit Sıtkı Tarancı Sanat Hayatı
Cahit Sıtkı Tarancı’nın hayatı, başta aile çevresi ve edebi akımların oluşturmuş olduğu faaliyetler çerçevesinde şekillenmiştir. Küçük yaşlardan itibaren edebiyata karşı duymuş olduğu ilgi nedeni ile sanat hayatı oluşmaya başlamıştır. Lise öğretimine başladığı Saint-Joseph Lisesi’nde farklı birçok sanatçı ile aynı dönem eğitim almıştır. Bu sanatçılar şu şekilde sıralanmaktadır:
- Namık Kemal,
- Tevfik Fikret,
- Mehmet Emin Yurdakul,
- Pierre Corneille,
- Jean Racine
- Molière,
- Alphonse de Lamartine
Galatasaray Lisesinde lise eğitimine devam eden şairin şiire olan tutkusunun başlaması bu döneme rastlamıştır. 2. Sınıfa başlaması itibari ile Fransız şairleri okumaya başlamıştır. Lise son sınıfta iken bu şiir eğilimleri ile birlikte başarılarını, Servet-i Fünûn ve Muhit dergilerinde göstermiş olduğu üstün başarılar ile göstermiştir.
Cahit Sıtkı Tarancı Eserleri
Cahit Sıtkı Tarancı şiirleri ile birlikte yayımlamış olduğu birçok farklı eser edebiyat dünyasının tekrardan şekillenmesine neden olmuştur. Farklı birçok bestekarlar tarafından şiirleri bestelenmiş olup, makamların çeşitliliği nedeni ile hepsi birbirinden farklı kişiler tarafından zikredilmiştir. Memleket İsterim şiiri bu farklı makamlarca bestelenen çok özel bir şiirdir. Bu şiir ve diğer mektup, hikaye ve biyografi eserleri ise şu şekilde sıralanmaktadır:
Şiir
Ömrümde Sükût (1933)
Otuz Beş Yaş (1946)
Düşten Güzel (1952)
Sonrası (1957)
Bütün Şiirleri (1983)
Mektup
Ziya’ya Mektuplar (1957)
Evime ve Nihal’e Mektuplar (1989)
Hikâye
Gün Eksilmesin Penceremden (2006)
Biyografi
Peyami Safa: Hayatı ve Eserleri (1940)