İstanbul’da 1907 yılında doğan Cevdet Kudret Solok, 1992’de 85 yaşındayken İstanbul’da vefat etmiştir. Henüz çocukluk yıllarında, 1. Dünya Savaşı topraklarımızda hakimken, babasını kaybeder. Ve annesi tarafından tek başına büyümek zorunda kalır. Yine annesinin desteğiyle okuduğu İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi bölümünden 1933 yılında mezun olur.
1934 ve 1939 yılları arasında Kayseri Lisesi’nde ve Ankara Devlet Konservatuar’ında edebiyat ve diksiyon eğitmenliği yapmıştır. Ankara’da hayatına devam ederken aynı şekilde 4 yıl Ankara Erkek Lisesi’nde 2 yılda, Atatürk Lisesi’nde edebiyat eğitmenliği görevini yerine getirmiştir.
1945 – 1950 yılları arasında 5 yıl İnönü Ansiklopedisi’nde edebiyat sekreteri olarak çalıştı. Demokrat Parti oy çoğunluğuyla Hükümetin başına geçince, eş zamanlı olarak Cevdet Kudret Solok Bitlis iline Türkçe öğretmeni olarak tayini çıkmıştır. 1950 yılında, henüz nedeni bilinmeyen bir sebepten dolayı, sanatçı istifasını verip aynı dönem içinde Ankara ve İstanbul’da 3 yıl süren Avukatlık mesleğini sürdürmüştür.
Derin öngörüsü ve bilgisiyle, 1967 yılından başlayarak toplamda 3 yıl Türk Dil Kurumu’nda redaktör, danışman olarak da Bilgi Yayınevi’nde hizmet vermiştir. Sanatçı eğitmen olarak mesleğe dönüşü Siyasal Bilgiler Fakültesi Basın Yayın Yüksekokulu’nda öğretim görevlisi olarak göreve başlamasıyla gerçekleşir. 1970 ve 1973 yılları arasında 3 yıl sürecek olan sürecek olan öğretim görevlisi mesleğini başarıyla tamamlayacaktır.
1927 yılı Cevdet Kudret Solok Şiirleri miladıdır diyebiliriz. Zira Servet-i Fünun dergisinde mesleğe şair olarak bu dönemde başlamıştır. Kendisi aynı zamanda Yedi Meşalecilerden biridir. 1928 yılında, yedi gencin toplanarak Meşaleciler dergisini kurmaları ve yazdıkları tüm yazıları derleyip bir bütün halinde kitap haline getirmeleri adına da Yedi Meşaleciler ismini koymaları tesadüf olmayacaktı elbette.
Sekiz baskıdan sonra, ne yazık ki derginin başarısı sona erecekti. Çünkü ülke genelinde başlatılan ‘’Yeni Türk Alfabesi’’ seferberliği ve bu durumun getirdiği bazı zorluklar derginin kısa sürede kapanmasına sebep oldu. Meşale dergisi sürecinde kaleme aldığı şiirleri 1929 yılından başlayarak Cevdet Kudret Solok Birinci Perde adlı kitabında topladı. 1937 yılına kadar devam mahiyetinde, şiirlerini İkinci Perde ve Üçüncü Perde olmak üzere topladıysa da kitaplaştırmak kısmet olmadı.
Üretkenliği durmadan devam eden sanatçı, Tersine Akan Nehir, Rüya İçinde Rüya, Kurtlar adlı tiyatro oyunları yazmış. Bu oyunlar Darülbedayi tiyatrosunda sahnelenmiştir.
1938 yılında Varlık dergisinde yazmış olduğu Danyal ve Sara oyunu ve 1936 yılında Ağaç dergisinde yazmış olduğu Yaşayan Ölüler oyunu yayımlandı. Komedi şeklinde yazılan Cumartesi Çocuğu oyunu ise maalesef yayınlanamadı.
1943 yılında, ‘’Sınıf Arkadaşlar’’ı 1958 ‘de ‘’Havada Bulut Yok’’ ve 1976 yılında’’ Karıncayı Tanırsınız’’ adında üç roman yazmış olup bunları daha sonra ‘’Süleyman’ın Dünyası’’ adıyla yayınlayarak tek kitapta bir araya getirmiştir.
1974 yılında ‘’Sokak’’ adlı kitabını çıkardığında yıllar öncesinden derlediği öykülerden oluşmaktaydı. Yazar Türk Edebiyat Tarihinin duayenlerinin yayınları ile ilgili, tanıtım ve lise edebiyat kitaplarını 1950 yılında çıkarmıştır.
1980 ve 81 yılları arasında Seçme Parçalar incelemesi, Edebiyat Bilgileri adı altında incelemesi, Türk Edebiyatı’nda Hikaye ve Roman adlı üç kapta toplanan incelemeleri bulunmaktadır.
Ayrıca 1968 ve 1975 yılları arasında Karagöz ve Orta Oyunu derlemesi de mevcuttur. Ömrü vefa etmediğinden tamamlanamayan ‘’Örnekli Tür Edebiyat Tarihi’’ ni yazar 1995 yılında eser haline getirmişdi.
1997 yılında yazarın vefatıyla birlikte ‘’Edebiyat Kapısı’’ adlı eseri yayınlanmıştır. 1974 yılında sanatçıya Türk Dil Kurumu Bilim Ödülü ‘’Orta Oyunu’’ eser için verilirken 1991 yılında ise Sedat Simavi Vakfı Edebiyat Ödülü ‘’ Türk Edebiyatında Hikaye ve Roman’’ eseri için almıştır.
Edebi Karakteri
- Şiirle başladığı mesleki hayatına daha sonra yazarlık yaparak devam etmiştir.
- Özlem, yalnızlık gibi konulara şiirlerinde genellikle değinmiştir.
- Yazmış olduğu romanların içerikleri biyografi şeklinde olmuştur.
- İnceleme ve araştırma eserleri de yayınlanmıştır.
Cevdet Kudret Solok Eserleri
Cevdet Kudret Solok eserleri tamamı çok geniş bir yelpazede gözümüze çarpmaktadır. Şiirle başladığı işe, hikaye roman öykü araştırma inceleme derken oyun yazarlığına kadar uzanmıştır. Yaşamına sığdırabildikleri ve vefatıyla birlikte yayımlanan eserleri şöyledir,
- Türk Hikâye ve RomanAntolojisi
- Türk Edebiyatında Hikâye ve Roman
- Karagöz tarihçeleri ve açıklamaları
- Ortaoyunu
- Kalemin Ucu
Şiir:
- Birinci Perde
Öykü:
- Sokak
Roman:
- Süleyman’ın Dünyası:
Sınıf Arkadaşları
II. Havada Bulut Yok
III. Karıncayı Tanırsınız
Deneme:
- Dilleri Var Bizim Dile Benzemez
- Bir Bakıma
- Benim Oğlum Bina Okur
- Kalemin Ucu
İnceleme-Derleme:
- Divan Şiirinde Üç Büyükler: Fuzuli, Baki , Nedim
- Halk Şiirinde Üç Büyükler: Yunus Emre, Pir Sultan Abdal , Karacaoğlan
Hicviyeler :
- Şair Evlenmesi
- İşkilli Memo
- Kuvayi Milliye
- Batı Edebiyatından Seçme Parçalar
- Evhami
- Abdülhamit Devrinde Sansür
- Örnekleriyle Edebiyat Bilgileri
ŞİİRLERİ :
Mesleğe şiirle başlamasına rağmen ve daha sonra yazdıklarını tek bir eser şeklinde toplamasına karşın, sanatçının şiir anlamında çok fazla eseri bulunmamaktadır. Zira şiir dışında pek çok eser yazmıştır. Mevcutta var olan şiirleri aşağıdaki gibidir.
- Ölüm Şarkısı
- Dilek
- On Ölüm Şarkısından
- Çocukluk
- Gece Yarısı
Sanatçının Türk dili edebiyatını farklı düşünceleriyle kaleme alıp yazdığı eserleri Dilleri Var Bizim Dile Benzemez, Benim Oğlum Bina Okur, Kalemin Ucu ve Bir Bakıma adlı eserlerinde bir araya getirmiştir. Yaşamına ve pek çok eseri sığdırmış olan sanatçı en son ‘’Dil Derneği Onur Ödülü’’ve ‘’Edebiyatçılar Derneği Onur Ödülü’’ ile kariyerini taçlandırmıştır.